Żyli wśród nas

W grudniu 1939 roku przybył do Starachowic pierwszy transport wysiedlonych z terenów przyłączonych przez Niemców do Rzeszy. Byli to Polacy z Inowrocławia. Przyjęci gościnnie i serdecznie przez Orłowian, zamieszkali wśród nich, włączyli w wojenne życie miasta działając ofiarnie w szeregach konspiracji.

     Szczególną przystań stworzyła, mieszkająca przy ulicy Nadrzecznej,  rodzina Bargiełowskich.. Liczna ta rodzina (Bargiełowscy, Jędrykiewiczowie, Boduszewscy) od czasów zaborów była ośrodkiem polskości i ofiarnie pojętego patriotyzmu.

      U państwa Bargiełowskich znalazła schronienie rodzina rozstrzelanego przez Niemców prezydenta miasta Inowrocławia – Jankowskiego: żona i dwie córki. Obok, u państwa Jędrykiewiczów (p. Stefania Jędrykiewicz z d. Bargiełowska) zamieszkała sześcioosobowa rodzina Kępskich, również z Inowrocławia. Wszyscy zaangażowali się od początku w działalność konspiracyjną. Starsza z córek, Mira, w 1943 roku została aresztowana w Starachowicach i wywieziona do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu-Brzezince, skąd już nie wróciła. Najstarszy syn, Tomasz, wojnę spędził w niewoli niemieckiej. Młodsza z córek, Barbara, ps. „Brzoza” (z męża – Sobocińska) należała do konspiracyjnej Sanitarnej Drużyny Harcerskiej „LAS”.

      Dom państwa Jędrykiewiczów oddany był w całości na usługi konspiracji. Nawet komórka w podwórzu była częstym schronieniem dla ukrywających się przed okupantem. W tym domu mieszkała m.in. 4-osobowa rodzina Juliana Pikusińskiego. Ojciec był lekarzem weterynarii, syn, żołnierz AK brał udział w zamachu na Ericka Schütza. Po wojnie i studiach w Gdańsku (budowa okrętów) został oddelegowany do pracy w Indonezji, gdzie zmarł.

      W domu pp. Jędrykiewiczów mieściło się biuro pierwszego komendanta Obwodu ZWZ, kpt. Jana Wojciechowskiego, wysiedlonego z Piotrkowa Trybunalskiego. Jego sekretarką i szyfrantką była Romualda Boduszewska. Biuro miało maszynę do pisania i radio. Kpt. Wojciechowski przeżył wojnę; został aresztowany dopiero przez władzę ludową. W więzieniach UB spędził 7 lat i tam zmarł.

      Z Inowrocławia wysiedlony był również nauczyciel – Tadeusz Weber. Za pracę w AK został aresztowany w 1943 r. Wywieziony do Oświęcimia, już stamtąd nie wrócił.

      Nauczycielką była również Stanisława Ferber, która do Starachowic przybyła wraz z matką. Pracowała w PCK i RGO (Rada Główna Opiekuńcza), działała w konspiracji na terenie miasta.

      Sześcioosobowa rodzina Wnuków, mieszkająca początkowo przy ul. Perłowej u pp. Zawiszów, przeniosła się do szkoły za „upustem”, w której p. Jan Wnuk był kierownikiem. Wszyscy pracowali w konspiracji: kierownik Jan Wnuk, jego żona, Eugenia, córka-Cyryla z mężem Wacławem Szulcem, synowie: Metody i Aleksander (zmarł w Starachowicach), a także żona Aleksandra – Maria (z d. Nowak) zaangażowana w drużynie „LAS” i w WSK (Wojskowa Służba Kobiet).

       Na terenie Starachowic działała NOWK (Narodowa Organizacja Wojskowa Kobiet). Przełożona Obwodu Komendy Powiatu „Stefan” była Wanda Otwinowska, PS. „Gryf”, „Babcia”. Wraz z mężem, kapitanem Wojska Polskiego (PS. „Grot”) byli wysiedleni z Jarocina. Członkiniami NOWK w Starachowicach były m.in.: Jadwiga Gałka (wysiedlona z Poznania) i Maria Ehrlich (wysiedlona z Kutna), oraz starachowiczanki: Rachtanówna i siostry Boduszewskie: Alicja i Romualda. W posiadaniu p. Romy Boduszewskiej zachowało się konspiracyjne zaświadczenie podpisane przez komisję w składzie: „Siostrzeniec” (komendant), „Koniczyna” i „Babcia”. „Koniczyna” (oraz „Dąb”), to wysiedlona z Inowrocławia doktor medycyny – Irena Konieczna, mieszkająca w domu na rogu Nowej i Pochyłej – drużynowa Sanitarnej Drużyny Harcerskiej „LAS”.

        Wymieniona wyżej p. Irena Ehrlich została wysiedlona z Kutna wraz z bratem i dwojgiem dzieci. Rodzina zamieszkała przy ul. Szerokiej u p. Wysokińskiej. Cała bohaterska rodzina działała w konspiracji. Maria Brancewicz-Ehrlich, ps. „Jurek” była komendantką Służby Kobiet w AK. Jej brat, Henryk Brancewicz, w czerwcu 1940 roku został otoczony przez Niemców w domu pp. Markowskich przy ul. Dolnej. Zdołał zniszczyć konspiracyjną dokumentację, a nie chcąc oddać się w ręce Niemców, zginął od własnej kuli.

Nadesłane przez Zbigniewa Lewińskiego