Star 28 i 29, czyli pomysł inżyniera Chmielnickiego

Ocena:

5/5 | 1 głosów

Nowe modele z rodziny 20 były efektem zniecierpliwienia decydentów opóźnieniami przy tworzeniu wojskowego stara 200. W związku z tym inżynier Antoni Chmielnicki zaproponował dwie szybkie "przejściówki", które miały być tylko na chwilę a tymczasem zostały produkcyjnymi rekordzistami. Star 28 był w ofercie FSC przez 21 lat i stał się najliczniej wytwarzaną ciężarówką, a star 29, ostatni model z silnikiem benzynowym, był w montażu do 1984 roku.      

fot. Muzeum PiT w Starachowicach 

Dla ścisłości trzeba zauważyć, że istniały też stary 26 i 27 będące wersjami modelu 25. Star 26 miał zabudowę pożarniczą, natomiast star 27 różnił się od "25- tki" tym, że jako pierwszy ze starachowickich ciężarówek został wyposażony w silnik wysokoprężny, również własnej konstrukcji. Natomiast stary z następną numeracją były już zupełnie nowymi pojazdami, których przygotowanie polskie władze zleciły w latach 50 - tych.

- W 1955 roku zapadła na szczeblu centralnym decyzja, by zakłady przygotowały ciężarówkę mogącą transportować 5 ton ładunku - informuje Paweł Kołodziejski, dyrektor Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach.

- Przypomnę, że Star 20 miał ładowność 3,5 tony, a Stary 21 i 25- 4 tony. Również wojsko wyznaczyło własne standardy dotyczące przygotowania na jego potrzeby pojazdu terenowego. Ze względu na ogrom przedsięwzięcia, jakim było stworzenie zupełnie nowej generacji pojazdów, prace prowadzono i w Starachowicach i w Warszawie i w biurze konstrukcyjnym w Łodzi. Pierwsze plany 5 - tonowego pojazdu powstały w 1960 roku, oznaczono go wtedy jako Star 200. Zakładano, że uda się go uruchomić w 1965 roku, jednak tych zamierzeń wobec ogromu wyzwań nie można było zrealizować. W pierwszej połowie lat 60. utworzono w Fabryce Samochodów Ciężarowych w Starachowicach Dział Konstrukcji Nadwozi, którym kierował Lucjan Saramak, a pracownikiem był m.in. Piotr Błasiński. W rekordowo krótkim czasie młody zespół zaprojektował nową kabinę oznaczoną jako 642. Przygotowano również dwie makiety w skali 1:1. Ze względu na wagę przedsięwzięcia zdecydowano o zwróceniu się o pomoc techniczną do francuskiej firmy Chausson, która specjalizowała się projektowaniu oraz wdrażaniu do produkcji nadwozi samochodowych. Francuzi nie tylko mieli ocenić projekt kabiny, ale również opracować technologię jej produkcji. W zamyśle miała to być bardzo nowoczesna konstrukcja. Na szczęście udało się przekonać czynniki rządowe, bardzo niechętne do wydawania pieniędzy na Zachodzie, do sfinansowania tego zadania. Jednocześnie w Starachowicach trwały prace przy budowie nowego wydziału szoferkowni. Nowy Star miał mieć wreszcie nowoczesną kabinę wytwarzaną w nowoczesny sposób. Hala o powierzchni 16 tysięcy m kw. została wyposażona w linie zaprojektowane przez Chausson, a złożone z maszyn importowanych z Francji i Włoch. W FSC powiało nowoczesnością. Był rok 1968 - opowiada Paweł Kołodziejski.

Nowy star, mimo zaangażowania nadzwyczajnych środków, powstawał jednak z opóźnieniem. Władze się niecierpliwiły, wojsko naciskało. I w tym momencie kluczową rolę odegrała postać Antoniego Chmielnickiego, Głównego Konstruktora FSC.

- W napiętej sytuacji zaproponował wyjście pośrednie - ciężarówkę będącą połączeniem już zastosowanych rozwiązań i nowoczesnych osiągnięć z prac nad starem 200. W ten sposób od 1968 roku rozpoczęto produkcję Starów 28 i 29. Oba modele różniły się od siebie tylko silnikami. Do Stara 28 wprowadzono dieslowski silnik S530, czyli zmodernizowaną wersję ze Stara 27, a do Stara 29 zmodernizowany silnik S47A, czyli nieco poprawiony silnik z wojskowego modelu 66. Natomiast od poprzedników oba pojazdy odróżniały się tym, że dysponowały większą skrzynią ładunkową, zmienioną ramą, nowa osią przednią, nowym hamulcem ze wspomaganiem pneumatycznym i nową kabiną. Osiągnięto również założony poziom ładowności, czyli 5 ton - precyzuje Paweł Kołodziejski.

Stary 28 i 29 zadebiutowały w czerwcu 1968 roku na Targach Poznańskich. Zakładano, że jako "przejściówki" znikną z oferty FSC w momencie sfinalizowania opóźnionych dążeń do powstania stara 200. Tymczasem okazały się prawdziwym produkcyjnym przebojem.

- Stara 29 produkowano do 1984 roku, a łącznie powstało ponad 95 tysięcy egzemplarzy. Natomiast Star 28 był pod tym względem absolutnym rekordzistą. Jego produkcja trwała aż do 1989 roku i objęła w sumie 120 tys. 640 sztuk. Tym samym był to najliczniejszy model w całej produkcji FSC. Te Stary to ważna część historii Fabryki. Wykazywały pięciokrotnie większą wytrzymałość od swoich poprzedników przy mniejszym zapotrzebowaniu na paliwo. Warto również pamiętać, że Star 29 był ostatnią w historii starachowicką ciężarówką napędzaną silnikiem benzynowym - podsumowuje Paweł Kołodziejski.

iwo