Tajemnicze, egzotyczne, zaczarowane. Takie jest właśnie Świętokrzyskie.

2022-07-10 18:00:00

Ocena:

2/5 | 1 głosów

Dzisiejsza podróż po naszym magicznym regionie poprowadzi nas nieco bocznymi dróżkami, takimi, które zostawia się na kiedyś tam. Jeśli szukacie miejsc mało obleganych, a mających to i owo do zaoferowania ciekawskim podróżnikom, to jest to tekst dla Was.

Zacznijmy od gminy Mniów. W całości położona na terenie Suchedniowsko - Oblęgorskiego Parku Krajobrazowego, Płaskowyżu Suchedniowskiego i jednocześnie na Konecko - Łopuszańskim Obszarze Chronionym, stanowi teren niezwykle atrakcyjny pod kątem krajobrazowym. Górna Krasna, Stawisko czy jezioro Ług to miejsca wymarzone do wypoczynku - aktywnego i leniwego. Jeśli chcecie odpocząć od zgiełku remontowanych Starachowic, to gmina Mniów nadaje się do tego doskonale.

Mniów znany nam jest przede wszystkim z pewnego kamienia zwanego głazem z Kontrewersu. Dlaczego? Bo właśnie na skraju wsi, o dość niespotykanej nazwie, został znaleziony. A tak na marginesie Kontrewers od kontrowersu czyli kłótni o grunt. Zdaje się, że tamtejsze były kwestią mocno sporną.

Na kamieniu dwie postacie z rogami, pod stopami jednej znak w kształcie półksiężyca, obok coś jakby Y. Wierzono, że kamień diabelskim jest, wskazywać na to mają owe rogi, a i sam teren Łysogór mógłby na to wskazywać - czartów tui bowiem pod dostatkiem.

Są tacy, którzy w postaciach tych widzą istoty pozaziemskie i w związku z tym przez gminę Mniów przewinęła się spora grupa miłośników UFO. W 2005 roku pojawiła się kolejna teoria mówiąca, że postacie te to wyobrażenie Kokopelli - duszków płodności i miłości z mitologii północnoamerykańskich Indian Hopi. Skąd oni na świętokrzyskiej ziemi? No jeśli Kielce od Keltów czyli Celtów mogły się wziąć, to dlaczego przez Mniów mieliby nie wędrować Hopi. Mnie ta wersja bardzo się podoba.

Kamień i postacie na nim wyobrażone datuje się na ok 3000 - 2500 tysiąca lat p.n.e. Warto zobaczyć na własne oczy i spróbować rozwikłać zagadkę, może to Waszą teorię przewodnicy świętokrzyscy będą opowiadać złaknionym wiedzy turystom.

Zakładając, że robicie sobie trasę do Końskich, to warto zajrzeć przynajmniej na chwilkę na Świętokrzyski Biegun Ciepła. mowa o Stąporkowie. O 1978 roku stoi tam pomnik grzejnika i to on ściąga turystów niczym magnes. Nieprzypadkowo się tam znalazł, bo przecież Stąporków to odlewnia, której początki sięgają XVI wiecznej kuźnicy. Jednak pierwsze grzejniki to połowa wieku XIX, idą one na eksport aż za Ural do daczy najbogatszej części tamtejszego społeczeństwa. W latach 70 XX wieku w Stąporkowie produkowano 10 milionów żeberek rocznie, a stąporkowskie kaloryfery stanowiły 96% grzejników w naszych domach. W niektórych są do dziś...

Pomnik grzejnika najpierw stanowił chlubę i był symbolem rozwoju, potem stał się obrazem upadku miasta. Dziś stanowi atrakcję turystyczną. I ja tam byłam, przy grzejniku stałam, nieco się ogrzałam i serdecznie polecam.

Rzut beretem od Stąporkowa znajduje się Czarniecka Góra, która jeszcze nie tak dawno tętniła życiem i uzdrowiskowym, i kulturalnym. Bywali tu Felicjan Składkowski, Jadwiga Smosarska, Bolesław Prus, Stefan Starzyński. Z Łodzi kursowały tu specjalne pociągi przywożące tych, którzy leczyli serca, kręgosłupy, astmy. Tym ostatnim sprzyjał klimat sosnowych lasów.

ileż tajemnic słyszało źródełko Stefan? Trudno powiedzieć, zdaje się jednak, że dotyczyły one spraw uczuciowych - lecznicza woda bowiem w kamiennym sercu zamknięta była. Słówko "była" jest tu kluczowe - dziś rzadko kto tam sprawy sercowe załatwia.

Na przemysłowej trasie warto zawitać do Muzeum w Maleńcu. żartobliwie mówi się, że gdyby nie Maleniec, to nie byłoby dzisiejszej Warszawy. O co chodziło? A o to, że właśnie w Maleńcu produkowano ogromne ilości szpadli i łopat, a te potem trafiały w ręce osób odgruzowujących stolicę po zniszczeniach II wojny światowej. Zwiedzanie polecam gorąco, szczególnie z opcją warsztatów, dla nieco bardziej leniwych będzie to po prostu relaks nad zbiornikiem wodnym. Można się zasłuchać w szum wody toczonej przez pracowite koło...

Nie pomijajcie egzotycznych Końskich. Tak, wiem, myślicie sobie, że nic na tyle ciekawego tam nie ma, żeby się tam zatrzymać. Nic bardziej mylnego.

Końskie to po pierwsze Banditenstadt. Wszystko zaczyna się w nocy 31 sierpnia na 1 września 1943 roku, gdy "Robot" opanowuje Końskie. Wszystko zaczyna się wieczorem, grupa 20 żołnierzy pod dowództwem Mariana Janikowskiego ps. "Kmicic" udaje się do miasta, by obstawić posterunki żandarmerii przy ulicy Kilińskiego i 3 Maja. W tym samym czasie Waldemar Szwiec - "Robot" ze swoimi ludźmi przecina linie telefonicznie i uszkadza linię energetyczną.

Gasną światła. To znak, że akcję czas zacząć.

Rozlegają się strzały, dochodzi do starć z patrolami krążącymi po mieście oraz z żandarmerią, która próbuje wydostać się z budynku, w którym stacjonuje. Niemcy wystrzeliwują rakiety z żądaniem pomocy. Partyzanci wystrzeliwują serię z karabinów, z różnych punktów miasta, robiąc wrażenie, jakby miasto było atakowane przez znaczne siły partyzantów lub desant lotniczy. W tym samym czasie trwała rekwizycja towarów żywnościowych i tekstylnych z niemieckich magazynów. W tym też czasie inne patrole dokonują likwidacji konfidentów. Kiedy towary załadowano na na zdobyczny samochód niemiecki, akcja "Końskie" została zakończona, a partyzanci wycofali się bez strat własnych. "Robot" przejął dokumenty, donosy i listy osób, które przewidziane były do wywózki na roboty przymusowe.

To była wielka otucha dla mieszkańców, a zachwianie poczucia niemieckiego bezpieczeństwa. Tym bardziej, że Niemców było 1700, a Szwiec dowodził niecałą setką partyzantów.

Brawurową akcję z 1943 roku w Końskich, w której nie zginął żaden polski żołnierz, upamiętniają obchody Koneckiego Września. Po tym ataku Niemcy nadali miejscowości Końskie miano „Banditenstadt”, czyli „bandyckiego miasta”. Efekt akcji był kolosalny. Żandarmeria była wręcz przerażona. Oceniała polskie siły na 300 do 500 ludzi z kawalerią i działkami przeciwpancernymi.

Warto o tym pamiętać będą na koneckiej ziemi. Ale Końskie znane są także, jako Żelazne Kimberley, południowoafrykańskie miasto słynęło diamentami, Końskie zaś to swego czasu potentat żelaza. To tym surowcem spłacano długi, a chłopi przy wydobyciu odrabiali pańszczyznę.

Egzotyka końskich to egipska oranżeria, której pilnują faraony. Skąd taka budowla w świętokrzyskim miasteczku? Stanisław Małachowski kończąc zamysł swojego dziada - Jana Małachowskiego - przy pomocy włoskiego włoskiego architekta tworzył kompleks pałacowo parkowy. Obaj ulegli modzie na Egipt. Powiada się, że Małachowski należał do kilku lóż masońskich i egipska oranżeria jest pokłosiem jego działalności w Świątyni Izydy...

Lubię wierzyć, że tak właśnie było.

Jeśli macie dosyć latania po miastach, to zapraszam w skały. Piekło pod Niekłaniem to miejsce także dla małych podróżników, biegania i odkrywania dziwów będzie tam pod dostatkiem. Baczyć tylko należy, czy gdzieś śladu kopyta nie ma, podobno diabły tam czyhają na dusze niewinne.

Legenda mówi, że....

Pośrodku ogromnego boru stała sobie mała wioseczka Klan, której mieszkańcy w głównej mierze zajmowali się wydobywaniem rudy żelaza w pobliskiej kopalni. Mężczyźni harowali w pocie czoła od rana do zmierzchu, razem z nimi pracował od niedawna młody chłopak Janek.

Pewnego dnia pracował bez przerwy, pot zalewał mu oczy, ciało odmawiało posłuszeństwa. W pewnym momencie, po uderzeniu skały kilofem po raz kolejny, coś błysnęło. Janek przerwał pracę i wiedziony intuicją chwycił za kaganek oświetlając podejrzane miejsce.

– Złoto!!! Złoto znalazłem!!! Jego głos rozszedł się po całej kopalni

Górnicy nie zwlekając ani chwili ruszyli w stronę szybu. Janek wyciągnął rękę, na której spoczywał słusznej wielkości samorodek.

– Tu na tej ścianie i pewnie więcej tego będzie, trzeba tylko kuć!!! - rzucił hasło.

Dwa razy nie trzeba im było powtarzać, wszyscy wzięli się do roboty. Mijały godziny, skała pękała pod silnymi uderzeniami odsłaniając kolejne warstwy, lecz jak złota nie było, tak nie było. Zniecierpliwieni mężczyźni ze złością rzucili kilofy w kąt.

– Cały dzień zmarnowany na gonitwę za złotem którego nie ma – krzyczeli górnicy i źli na Janka rozeszli się do domów.

Przygnębiony Janek pozostał w szybie i zmęczony pracą zasnął na kamieniach. Przyśniło mu się, że ściana, którą kuli nagle z łoskotem rozpadła się, a za nią kryje się wielka komnata z ogromnymi ilościami złota.

Janek zbudził się i po chwili zaczął kuć skałę po raz kolejny. Szybko okazało się, że za skalną ścianą ukryte były potężne metalowe drzwi, które odpuściły wpuszczając górnika do środka komnaty. Wszystko ociekało złotem, pod ścianami piętrzyły się złote dukaty rzucone w stosy i mnóstwo klejnotów. Chłopak nie mógł uwierzyć w swoje szczęście, już się schylał zbierać skarby, gdy zauważył w oddali dziwne postacie. Ubrane w czarne płaszcze, twarze mieniły się purpurą, a oczy iskrzyły się niczym palące się drewno, w rękach dzierżyli włócznie i zakrzywione trójzęby. Gdy zauważyły intruza, z potępieńczym skowytem ruszyły w jego kierunku.

Przerażony chłopak ruszył pędem w kierunku wyjścia z kopalni, w ostatniej chwycił ze skarbca piękny srebrny miecz wysadzany drogimi kamieniami.

Pędził na złamanie karku i krzyczał ile sił w płucach by ostrzec mieszkańców o grożącym im niebezpieczeństwie. Jednak mieszkańcy nie do końca chcieli Jankowi uwierzyć. Dopiero, gdy zatrzęsła się ziemia, a za plecami uciekającego chłopaka wyrastające potężne czerwone skały i potworne istoty, uwierzyli. Wycie zmroziło im krew w żyłach.

Tych, którzy nie zdążyli pobiec za Jankiem dopadła sfora biesów. Trwało to krócej niż mrugnięcie okiem, jak diabły zmiotły wioskę Klan z powierzchni ziemi i ruszyły w pościg za resztą.

Janek coraz bardziej zmęczony ucieczką także powoli tracił nadzieję, tym bardziej, że nagle potknął się i upadł. Wtedy to stała się rzecz dziwna. Ostrze miecza, który Janek zabrał ze skarbca diabłów wbiło się w ziemię, a z tego miejsca natychmiast wytrysnęło źródło wody o cudownej mocy.

Diabły zatrzymały się, popatrzyły złowrogo i wyjąc niczym stado wygłodniałych wilków, pobiegły z powrotem w kierunku skał, z których niedawno wyszły na powierzchnię.

Dawni mieszkańcy wioski Klan, którym było dane przeżyć, założyli w miejscu wybicia źródła nową wioskę, którą nazwali Nieklan, która z biegiem lat zmieniona została na Niekłań, zaś skały z których na powierzchnię wybiegła armia demonów ochrzcili mianem Piekło, by ostrzec potomnych.

Podobno skarbiec diabłów czeka gdzieś tam w czeluściach na swojego odkrywcę.

Kto odważny?

/Aneta Marciniak - przewodnik świętokrzyski/