Połągiew - nieznany epizod walk mjr . Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala”

Był świt 10 października, kiedy wyłonili się na wzgórzu rozciągającym się na północ od wsi Aleksandrów, tam też zobaczyli ich stacjonujący  w tym miejscu Niemcy. Nie było innego wyjścia jak tylko szarżą przebić się przez wieś i po niespełna 2 kilometrach skryć się w lesie w okolicach przysiółka Rybiczyzna. Ułani przetoczyli się przez zaskoczonych Niemców i zniknęli w lesie. Po chwilowym postoju w gajówce Kruki, mającym na celu policzenie strat, ruszono dalej. Omijając wieś Piotrowe Pole oddział dotarł pod wieczór do osady leśnej Klepacze. Po trudnych dniach przemykania się między posterunkami niemieckimi, cały czas w ulewnym deszczu, major Dobrzański postanowił dać ułanom i koniom porządnie odpocząć przed dalszą drogą w kierunku granicy węgierskiej. Była to także okazja wysuszyć przemoczone mundury i zaopatrzyć się w żywność.

                                                                                              Leśniczówka Połągiew

Pobyt w osadzie Klepacze trwał dwa dni. Rano, 12 października, wyruszono w dalszą drogę. Po czterech kilometrach oddział wyszedł na skraj lasu. Dalszą drogę do Gór Świętokrzyskich przecinała trasa z Brodów Iłżeckich do Stawu Kunowskiego i szosa Starachowice - Ostrowiec Świętokrzyski. Między nimi przebiegała dodatkowo linia kolejowa Kielce - Sandomierz i koryto rzeki Kamiennej. Nie było możliwości szybkiego pokonania tylu "przeszkód" znajdujących się na odkrytym terenie. Major Dobrzański postanowił przeczekać ten dzień ukrywając się w lesie, konie pozostawiono w leśniczówce Połągiew, a skraj lasu dochodzący do drogi obstawiono posterunkami obserwacyjnymi z ckm-em na wzgórzu w kierunku szkoły i dwoma rkm-ami z drugiej strony.

                                                                                           Walka pod wsią Połągiew

Obecność polskiego wojska w lesie przylegającym do Brodów i Połągwi, nie umknęła uwagi mieszkańców wsi. Prawdopodobnie właścicielka parowego tartaku, Niemka Emilia Winter, powiadomiła o miejscu pobytu ułanów dowództwo stacjonującego w Starachowicach niemieckiego pułku piechoty. Już wkrótce na drodze z Brodów do Nietuliska pojawiło się kilkanaście samochodów ciężarowych, przywożąc około kompanii wojska (ponad 100 żołnierzy).

Major Dobrzański nie chciał rozpoczynać walki. Nakazał cofnięcie oddziału w głąb lasu.

Widać było wyraźnie, że Niemcy również nie kwapili się do ataku. Nie znając sił przeciwnika, nie mieli chęci wchodzić między drzewa. Ta patowa sytuacja trwała kilka godzin. Żołnierze Wehrmachtu powoli, czołgając się jak na ćwiczeniach, posuwali się po odkrytym terenie. Dotarli bez oddania jednego strzału na odległość 100 metrów.

Walka rozpoczęła się nagle.

Powracający z patrolu ppor. Zygmunt Morawski natknął się niespodziewanie na Niemców i otworzył ogień. Odezwały się polskie karabiny maszynowe przyduszając Niemców do ziemi. Major Dobrzański nie był zadowolony z przebiegu akcji. Chciał bowiem  niezauważenie, nie wdając się w walkę, przeskoczyć w Góry Świętokrzyskie. Tymczasem strzelanina przybierała na sile. Doświadczeni żołnierze Wermachtu skokami i czołgając się, cały czas strzelając zaczęli podchodzić pod polskie pozycje. Wtedy sekcja kaprala Alickiego, która nie brała udziału w walce, zaszła Niemców z boku i obrzuciła ich granatami oraz ostrzelała z rkm-u.

Atak ze skrzydła był dla Niemców całkowitym zaskoczeniem, kilku żołnierzy z oddziału zostało zabitych, kilku odniosło rany. Nie sprzyjały im warunki, zapadał zmierzch, niemiecki oddział zaczął się wycofywać. Nie niepokojeni przez polskich żołnierzy, zebrali z pola bitwy swoich zabitych i rannych na ciężarówki i odjechali w stronę Starachowic.

                                                                           Dalszy marsz w Góry Świętokrzyskie

Po wycofaniu się przeciwnika, odczekano jeszcze godzinę i przy ulewnym deszczu wyruszono w drogę. Obawiając się zasadzki przygotowanej przez Niemców w okolicach pola walki, major Dobrzański postanowił przekroczyć linię kolejową i szosę Starachowice - Ostrowiec ponad kilometr na południe od Stawu Kunowskiego. Przechodząc przez tory, nieoznakowanym przejazdem, którym rolnicy dojeżdżali na pola, uszkodzono przypadkowo okablowanie semafora.

Rzekę Kamienną przebyto znajdującym się nieopodal, nieistniejącym dziś, brodem.

Następnym miejscem chwilowego postoju była gajówka Krynki. Droga do widocznych w oddali Gór Świętokrzyskich stała otworem. Samą potyczkę oddziału majora Dobrzańskiego, który później przyjął pseudonim ,,Hubala”, należy ocenić jako zwycięską. Polacy bez strat własnych utrzymali swoje pozycje, a w wyniku walki nieprzyjaciel musiał się wycofać , tracąc dodatkowo zabitych i rannych.

Poniższy materiał powstał na podstawie m.in. wspomnień hubalczyka Józefa Alickiego, relacji leśników Mariana Langera i Adama Czai, badań terenowych leśniczego Krzysztofa Gębury i regionalisty Grzegorza Bernaciaka, materiałów archiwalnych Adama Brzezińskiego oraz własnych badań.