Miłosne rozterki

"Biruta’’ szła wolnym krokiem. Śnieżynki lekkie jak puch płynęły w powietrzu i krążyły dokoła tej głowy ubranej w barankową czapkę. Jedne z nich siadały potajemnie na promieniach jasnych włosów wymykających się spod czapki, inne obcesowo pędziły do ust różowych i za tę śmiałość świętokradzką konały w gorącym oddechu, jeszcze inne czepiając się brwi i długich rzęs zaglądały w smutne oczy.

Borowicz raz tylko w nie spojrzał i wnet zleciało na niego jakby wśród widnego dnia wypadające zaćmienie słońca. Te duże lazurowe źrenice, co udzielały nawet białkom nikłej pół barwy błękitu, wcieliły się w jego duszę...."

Pięknie i poetycko opisał Stefan Żeromski pierwsze spotkanie Anny Stogowskiej i Marcina Borowicza, prawda? I chociaż "Syzyfowe prace" nie są moją ulubioną książką, to doceniam to miłosne napięcie zaklęte w słowa. Mistrz po prostu.

Jesteśmy w Kielcach, na progu Parku Miejskiego, który przez pewien czas nosił imię Stefana Żeromskiego - potem wrócono go prawowitemu patronowi Stanisławowi Staszicowi. Bo to on, pamiętajmy o tym, dał kielczanom to miejsce spacerów.  Stefan Żeromski uczył się w Kielcach i wcale za tym miastem zresztą nie przepadał - we wspomnianej lekturze nazywa je nieco ironicznie Klerykowem.

Na szosie ukazywały się zwiastuny Klerykowa: zdążało więcej pieszych, wozów z tarcicami, bryczek szlacheckich i ogromnych fur, na których trzęsły się istne sterty żydów...

Na pewno jednak lubił Park Miejski i tam też zdecydował umiejscowić spotkanie dwojga młodych zakochanych.

„Pewnego razu, w pierwszych dniach maja, wyszedł (Marcin) o świcie z kursem historii w ręku, żeby się ocucić po nocy spędzonej nad książką. Mijając park skręcił w boczną uliczkę z zamiarem napicia się wody ze źródła. Gdy stanął u kresu złotej ścieżki w pobliżu basenu, serce w nim zamarło… Pod cieniem grabów, otoczona książkami, siedziała na kamiennej ławce — „Biruta”. Była to jedna z lepszych uczennic klasy siódmej gimnazjum żeńskiego, panna Anna Stogowska, zwana „Birutą”.

Gwoli ścisłości stały tam dwie kamienne ławki i dziś... też stoją. Jeśli zatem chcecie poczuć klimat powieści, to kroki do owych ławeczek - przy okazji spaceru po Kielcach - skierujcie.

Sam pomnik Biruty jest również wyrazem wielkiej namiętności mężczyzny do kobiety, męża do żony. Jej autorem jest Ryszard Wojciechowski, a jego muzą i modelką była Anna Jung-Wojciechowska. Zachwycony tą historią miłosną postanowił uwiecznić ją w kamieniu. Do Biruty przybywają zakochani nie tylko z Kielc, ale i z całego świętokrzyskiego, narzeczeni, nowożeńcy, pary z długim stażem proszą o miłość i przysięgi miłosne składają. A, że Biruta w ręku trzyma szachownicę, to niech gra trwa.

Niech zwycięży najlepszy, bo "to pieści zuchwały, co kocha nieśmiały" (jako rzecze Jan Sztaudynger).