Zabytek przemysłu na dnie

Ocena:

5/5 | 1 głosów

Starachowicki zalew "Piachy" stał się w tym tygodniu miejscem historycznej eksploracji. Przedstawiciele Politechniki Śląskiej wraz z lokalnym klubem płetwonurków szukali zatopionego wagonika kolejki, która w latach powojennych XX wieku transportowała piach ze Starachowic do kopalni w Rudkach w dzisiejszej gminie Nowa Słupia. Akcja zakończyła się pomyślnie: obiekt został zlokalizowany i być może jeszcze w tym miesiącu uda się go wyłowić. A co potem?   

fot. Muzeum PiT w Starachowicach  

Poszukiwania reliktu górniczej przeszłości naszego miasta zainicjowała Fundacja Dla Wydziału Górnictwa, Inżynierii Bezpieczeństwa i Automatyki Przemysłowej Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Przedstawiciel Fundacji Oskar Gruszczyński był niegdyś członkiem Klubu Płetwonurków "Kalmar" ze Starachowic i jak mówi zapamiętał opowieść jego prezesa Marka Basiaka o zatopionym w "Piachach" wagoniku. Dodatkowo w czasie ćwiczeń treningowych nurkowie napotykali na obiekt, który mógł pasować do tych relacji.    

- Postanowiłem pociągnąć temat uznając, że możemy znaleźć bardzo ciekawy artefakt, który mógłby się znaleźć na przykład w Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach - dodaje. 

Fundacja nawiązała współpracę z muzealną placówką, zyskała wsparcie ze strony "Kalmara" oraz gospodarza obiektu - Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Starachowicach. W efekcie w poniedziałek 31 lipca nad zalewem "Piachy" pojawiła się ekipa poszukiwawcza.                 

- Będziemy starali się namierzyć miejsce, gdzie najprawdopodobniej znajduje się wagonik stanowiący element kolejki wąskotorowej o rozstawie 750 mm. Transportowano nią piasek posadzkowy bezpośrednio z wyrobiska "Piachy" do kopalni "Staszic" w Rudkach. Poszukiwany wagonik to obiekt powojenny: kolejka pracowała do momentu likwidacji kopalni w Rudkach w 1971 roku. Następnie, decyzją ówczesnych władz wojewódzkich, została przekazana dawnemu przedsiębiorstwu Remot w Starachowicach, położonemu w pobliżu dzisiejszego zalewu "Piachy" -  opowiadał Oskar Gruszczyński przed rozpoczęciem przeczesywania zbiornika, który jest niczym innym jak zalaną wodą dawną kopalnią "Piachy". 

 Jak to się stało, że wagonik znalazł się na jej dnie? To celowe działanie, czy wypadek? Oskar Gruszczyński mówi, że to intrygująca zagadka. 

- Tabor kolejki był bardzo liczny, obejmował ponad 120 wagoników.  I nagle jeden znalazł się w wodzie. Możemy tylko przypuszczać, jak to się stało. To takie lokalne "archiwum X"- żartuje mężczyzna.         

Prace zaczęły się od wypłynięcia ekip na wodę w miejsce wskazane przez klub "Kalmar", by prześwietlić go sonarem głębinowym. W poszukiwania zaangażowani byli również sami płetwonurkowe, którzy schodzili pod wodę  w celu dodatkowej weryfikacji znaleziska. Obiekt ostatecznie odnaleziono, jednak nie tam, gdzie zapamiętali "kalmarowcy", tylko w innej części zbiornika. Ta okoliczność  jak mówi Paweł Kołodziejski, dyrektor Muzeum Przyrody i Techniki, może wskazywać na istnienie w zalewie jeszcze innych zatopionych przedmiotów.

- Aby to potwierdzić zeskanowano całą powierzchnię zbiornika. Dzięki temu będzie można uzyskać rodzaj podwodnej mapy i wyznaczyć miejsca, miejmy nadzieję, kolejnych podwodnych obiektów.  Jest to więc sprawa bardzo rozwojowa - zauważa dyrektor.

- Póki co na razie zlokalizowano jeden obiekt, który z dużą dozą prawdopodobieństwa jest kopalnianym wagonikiem. Teraz będzie akcja wydobycia go z dna. Mamy wstępne zapewnienia, że jeszcze w sierpniu możemy w tym zakresie liczyć na pomoc starachowickiej straży pożarnej - informuje dyrektor Kołodziejski.

Gdzie trafi wydobyty wagonik, to kwestia jeszcze do ustalenia. 

- Nie ukrywam, że chciałbym, by tego typu obiekt znalazł się na terenie naszego muzeum. Myślę jednak, że najważniejsze jest to, by on był swobodnie dostępny dla mieszkańców - podkreśla Paweł Kołodziejski.  

iwo