O zwyczajach pogrzebowych

Ocena:

1/5 | 1 głosów

Ból po śmierci jest wszędzie taki sam, cierpienie połączy zamiast dzielić. Różnie jednak podchodzi się do zwyczajów pogrzebowych, różnie się będzie chowało zmarłych i różnie podchodziło do kwestii opieki nad grobami. Jak?

Judaizm

Ewa Arendarska z krakowskiego Muzeum Żydowskiego Galicja opowiada, że pogrzeb w judaizmie musi odbyć się do 24 godzin od śmierci. Ma to swoje uzasadnienie w czasach, gdy gorący klimat doprowadzał do szybkiego rozkładu zwłok, stąd też pospiech grzebalny. Cmentarze żydowskie to kamienie zamiast zniczy i kwiatów. Nie jest o przypadek, tu znów z pomocą idą czasy, gdy kamieniami zabezpieczano zwłoki przed dzikimi zwierzętami. Z pomocą w kwestiach pogrzebowych idzie Tora, w której przeczytamy o pochówku Sary przez Abrahama.

Zgodnie z najdawniejszą tradycją ciało zmarłego musiało mieć kontakt z ziemią, więc wnętrze trumny nie było wybijane miękkim materiałem. W myśl tej zasady Żyd będzie złożony do ziemnego grobu, nie betonowego. Istotny jest kierunek chowania, Żydzi muszą być pochowani z głową skierowaną na zachód, a nogami na wschód. Groby więc są więc ułożone na linii wschód-zachód. Przez pierwszy rok nie można stawiać pomników, natomiast w pierwszą rocznicę śmierci rodzina ustawia na grobie zmarłego macewę. Od tej chwili macewa jest oddana pod opiekę Bogu. Z tym wiąże się kwestia wyglądu cmentarzy żydowskich, o których się mówi, ze wyglądają na zaniedbane. Środowiska ortodoksyjne uważają, że skoro zostały oddane pod opiekę Boga, to cokolwiek się z nim złego stanie to widać, że taka była Wola Boża. A człowiek nie ma prawa ingerować w Wolę Bożą.

Zmarłego chowa się w białym płótnie. Kobiety mają siedem warstw, mężczyźni osiem, tym ostatnim nakłada się bowiem tałes, który wcześniej służył im do modlitwy. Przygotowaniem do pochówku zajmuje się Chewra Kadisza, której członkowie dokonują rytualnych czynności oczyszczających przed pochówkiem ciało zmarłego.

                                                                                                          Islam

Muzułmanin pochowa zmarłego w dniu jego odejścia. Jeśli nastąpiło to wieczorem lub w nocy, to dokona tego dnia następnego, jak najwcześniej. Ciało jest przewożone do gasilhane, czyli miejsca, w którym poddane zostaje rytualnemu obmyciu. Dokonuje tego  np. imam. Przy tej czynności powinni być obecni najbliżsi z wyraźnym zaznaczeniem płci - jeśli zmarłym jest mężczyzna – męscy przedstawiciele rodziny, jeśli kobieta – najbliższe krewne. Zmarłego się nie ubiera, nagie ciało owinięte białym całunem zostaje złożone do trumny i kładzie się je na kamiennej ławie przed meczetem głową w stronę Mekki. Modlitwy pogrzebowe odprawiane są na stojąco i trwają kilkanaście minut. Co ciekawe zmarłego nie wnosi się do środka meczetu, modlitwa też nie jest odprawiana wewnątrz meczetu, a przy nim. Trumna na cmentarz dźwigana jest na barkach męskich krewnych zmarłego, służy jedynie do transportu. Po złożeniu ciała do grobu głową w stronę Mekki, układa się nad nim deski, a następnie najbliżsi mężczyźni po kolei rzucają na nie symboliczną ilość ziemi. Uroczystość złożenia ciała do grobu trwa dość krótko, nie przynosi się kwiatów, nie zapala zniczy.

Po rozejściu się żałobników imam pozostaje jeszcze nad grobem i odprawia krótką modlitwę. Według wierzeń, zmarły widzi uroczystość, ale nie rozumie, że to on umarł. Próbując wstać i wyjść z cmentarza wraz z rodziną, uderza wtedy głową o deski, Imam słyszy ten odgłos i  wtedy właśnie odprawia ostatnią modlitwę.

Wszystkie posługi związane z pogrzebem są nieodpłatne, rodzina płaci jedynie za miejsce na cmentarzu, a i to tylko wtedy, gdy ją na to stać. Cmentarze muzułmańskie nie są tak zadbane jak chrześcijańskie, odwiedzane są sporadycznie, głównie podczas Święta Ofiar (Kurban Bayramı) i  Święta Przerwania Postu (Ramazan Bayramı). Nie zanosi się kwiatów, wieńców, zniczy, natomiast posadzenie roślin na grobie jest pożądane i popularne. Większość grobów ma postać ziemnego kopca z niewielką pionową kamienną płytą z wyrytym imieniem, nazwiskiem, datami urodzenia i śmierci oraz zazwyczaj napisem „Ruhuna Fatiha” (w wolnym tłumaczeniu: „modlitwa za jego duszę”). 

Nie jest dobrze widziane, gdy w uroczystościach na cmentarzu biorą udział kobiety, rola ta jest powierzona mężczyznom. W świetle religii kobiety nie powinny uczestniczyć w uroczystości na cmentarzu, rola ta powierzona jest mężczyznom.

Różne tradycje, wielu ludzi, jeden ból. Śmierć łączy wszystkich, w jej obliczu wszyscy jesteśmy równi. Warto, będąc gdziekolwiek na wyjazdach, zajrzeć na miejscowy cmentarz, to przecież czyjaś historia.

(źródła: Łódzka Gmina Żydowska, Muzeum Galicja, Życie Stambułu)