O ziemi, co Gombrowicza wydała

Ocena:

0/5 | 0 głosów

Dziś w inspiracjach obszar bliski i znany, Doły Biskupie, niewielka wieś nad Świśliną, między Ostrowcem Świętokrzyskim i Starachowicami. Hula tu wiatr, ale przed laty rozlegał się tu gwar nowoczesnego zakładu, który należał do rodziców Witolda Gombrowicza.

No właśnie, z miejscem tym i z ziemią świętokrzyską związany jest ród Kotkowskich, bo z niego Witold Gombrowicz pochodzi. To Leon Kotkowski (dziadek pisarza) był tym, który w 1885 wybudował nad rzeką młyn i zakład, majątek ów odziedziczy potem Antonina Marcelina Kotkowska - matka Witolda. Jej mąż zbuduje w Dołach Biskupich fabrykę tektury.

W 1911 roku Jan Gombrowicz wraz z żoną oraz ze Stefanem Jabłkowskim, ojcem chrzestnym Witolda Gombrowicza, powołają Towarzystwo Akcyjne Witulin (tak rodzice nazwali wyrastającego w atmosferze ziemiańskiego dworu syna). Może, gdyby nie wojny, zakłady te działałyby do dziś? Kto wie, faktem jednak jest, że Gombrowiczowie wycofali się ze spółki, a przejęty przez państwo zakład powoli podupadał, ostatecznie został zamknięty pod koniec lat 80-tych XX wieku. Ciekawostką jest, że produkowano tu tekturowe elementy dla zakładów radiowych oraz dla wojska, z tego też powodu przedsiębiorstwo uznano za tajne.

Dziś na terenie Witulina nic się nie dzieje. Coroczny Piknik Gombrowiczowski niewiele zmienia. A szkoda.

Nie jest to jedyne miejsce związane z Witoldem Gombrowiczem. Denków - dziś dzielnica Ostrowca Świętokrzyskiego, kiedyś był osobnym miastem, a jednymi z jego właścicieli byli właśnie Kotkowscy, z których wywodziła się matka Witolda Gombrowicza. O fakcie tym dziś przypomina jedynie cmentarz i rodowa kaplica Kotkowskich. W drodze do Ćmielowa, który stanowi clou dzisiejszych inspiracji, warto tu zajrzeć.

O samym Ostrowcu Świętokrzyskim wspomnieć należy w kontekście nazwy, bo to ciekawa historia. Według historyków nazwa dzisiejsza pochodzi od osady Ostrów, o której pierwsze wzmianki pojawiły się w XIV wieku, ale mnie osobiście w ogóle nie przekonuje. Dlaczego?

Ano dlatego, że jedna z fajniejszych legend, że na terenie dzisiejszego miasta, w osadzie leżącej między bagnami i rozlewiskami odbywały się słowiańskie wiece. Tego rodzaju spotkania miały przede wszystkim na celu ustalanie istotnych dla nich kwestii związanych na przykład z obroną przed najeźdźcami, czy najazdem sąsiednich plemion, a nawet wyborem lokalnej władzy. Ale, że mieszkańcy osady i okolicznych terenów mieli mocno wybuchowe charaktery to na owych wiecach dochodziło do awantur, przepychanek i popularnych "mordobić". Stąd owe wiece nazywano ostrymi. Ostrowiec zatem od ostrych wieców pochodzić ma i basta.

 Jeszcze inne podanie opowiada, że na terenach, na których usytuowane jest miasto, występowały wspomniane wyżej bagna. By się nie zapaść trzeba było bardzo szybko je przejechać, a zatem każdy mieszkaniec kierując przyjezdnych wołał: „ostro jedź”. I od ostrej (szybkiej) jazdy dzisiejsze miasto nazwę swą miało wziąć.

Do Was wybór należy, która z historii ma większą rację bytu.

/Aneta Marciniak - przewodnik świętokrzyski/