Jak gmina o mieszkańców dbała

Mnie dziś chodzi o to, jak sobie z osobami mniej zasobnymi radził Wierzbnik, który przecież bogatej kasy nie miał.

W aktach nieistniejącego już miasta, do których można dotrzeć za pośrednictwem Archiwum Państwowego, jest setki spraw pomocowych. Prośby ze strony biedniejszych mieszkańców dotyczą różnych dziedzin, ale niemal wszystko opiera się na pieniądzach, wnioski do rajców kierują nie tylko osoby prywatne - na straży takich potrzeb stoją policjanci czy pracownicy służby zdrowia.

Musicie pamiętać drodzy Czytelnicy (szczególnie młodsi), że kiedy nie było systemu rent, emerytur czy zasiłków to sytuacja mniej zamożnych osób nie była godna pozazdroszczenia.  Obowiązywała swoista „umowa społeczna", to dzieci zajmowały się na starość zniedołężniałymi rodzicami. Gorzej, jeśli dotyczyło to osób starszych, samotnych i kalekich. Co prawda już w 1944 roku zaczęły się tworzyć zalążki systemu emerytalnego, ale przez ługi czas były to kwoty głodowe, a osobom żyjącym z roliv w ogóle takie świadczenie nie przysługiwało. 

I chociaż polska tradycja ugaszczania czym chata bogata była w pewnym sensie pomocą, to raczej nie mogła zastąpić izby, strawy i ławy do spania. Na własność. w sukurs szły tu kościoły tworząc szpitale - przytułki, ale to nie rozwiązywało problemu - ogranicznikiem było tu po prostu miejsce, a właściwie jego brak. Pomóc zatem musiało miasto.

Z czym się zgłaszali ludzie?

W latach 1945 - 50 dominowały prośby o żywność, odzież, opał, leczenie i pochówki, a także zwolnienie od opłat.

Wiecie, gdzie jest ulica doktora Borkowskiego, prawda? Tak, dziś tam jest budynek starostwa, ale kiedyś stał szpital. I tenże doktor Borkowski 11 czerwca 1945 roku zawiadamia, że w szpitalu zmarła osoba, którą trzeba pochować. Prośba zostaje rozpatrzona pozytywnie, burmistrz Stefanowicz w odpowiedzi zleca stolarzowi Kulecie wydanie trumny, grabarzowi Cieślińskiemu wykopanie grobu zaś Stanisławowi Wykrocie podstawienie podwody. Wszystko na KOSZT MIASTA. dodajmy, że to umiera osoba spoza miasta, której ciała nikt nie odbiera. Historia powtarza się, gdy rodziny po prostu nie stać na pogrzeb.

Ale, ale... Wierzbniccy urzędnicy nie pozwalają także na to, by którykolwiek z mieszkańców przymierał głodem. I tak na przykład Jan Gala raz w tygodniu otrzymuje od miasta dwa bochenki chleba - zdaje się zatem być samotnym, bo nie jest to racja rodzinna. Jak sądzicie?

We wrześniu, 1936 roku, pięcioletnia Zosia trafia do Domu Sierot w Mircu, tam dziecko dostaje kompleksową opiekę. Dotychczasowa opiekunka otrzymywała na utrzymanie Zosi 5 złotych miesięcznie. 

Kto się pokusi obliczyć wartość tamtego pieniądza?

Pomagaliśmy także uchodźcom. Zachowała się prośba Bronisławy Piętak z kresowego Krzemieńca, która ledwo uszła z życiem i zamieszkała, po ucieczce, w Wąchocku. Prosiła ona Radę Miasta Wierzbnika o opłacenie czesnego swojej córki, uczennicy starachowickiej handlówki.

W pierwszym półroczu  1950 roku, w aktach miejskich zanotowano:

(...) wydano kupony na artykuły żywnościowe dla 70. biednych dzieci - wydatek 168 tyś. Udzielono zapomóg pieniężnych 7. osobom - 5 500 złotych. Wydano trumny dla 12 zmarłych. Uregulowano koszty utrzymania 29 sierot z Domu Sierot w Mircu oraz koszty pobytu 16 starców w Domu Opieki Społecznej w Krzyżanowicach - łącznie na ponad 550 tysięcy złotych. Skierowano lekarza do 26. chorych, 2 potrzebujących pomocy skierowano do dentysty, wykupiono leki dla 7. osób.

I znów na koszt ubogiego Wierzbnika. Dochody miasto czerpało z podatków od lokali, widowisk, spożycia, nieruchomości i psów. Biorąc pod uwagę, że niewielkie to miasto było i niezbyt bogate, to i dla biedoty niewiele zostawało. Ot, kropla w morzu potrzeb zaspokojona.

 

Tekst powstał na podstawie informacji zebranych przez Aleksandra Pawelca w książce Potomkowie Starzecha