Lekcja historii [ARTYKUŁ ARCHIWALNY]

Ocena:

0/5 | 0 głosów

Kierownictwo XII wymiany między II LO w Starachowicach a IGS w Aurich w składzie: Johannes Funke, Hinrich Schmit ze strony niemieckiej oraz profesorowie Norbert Kutyła, Marian Janusz i Jacek Orzechowski ze strony polskiej podjęło decyzję, że Centrum Dokumentacyjno-Informatyczne o Obozach nad rzeką Ems znajdzie się w naszym programie zwiedzania. Pomogło w tym Biuro Wymian Młodzieży Polsko-Niemieckiej z Warszawy.

Po II wojnie światowej nowe władze niemieckie oddały wszystkie obozy koncentracyjne pod zarząd Bundeswery, która zrównała je z ziemią tworząc poligony lub inne obiekty wojskowe. Działania te miały na celu zatarcie śladów przeszłości. By zapobiec całkowitemu zapomnieniu o istnieniu obozów, grupa byłych obozowiczów przy współudziale miejscowej ludności założyła w 1981r. w Papenburgu (miejscowość niedaleko granicy niemiecko-holenderskiej) właśnie to centrum. Z początku lokalne władze były przeciwne pomysłowi, ale ostatecznie w 1985r. Centrum dostało wsparcie Dolnej Saksonii, w 1993 r. zostało przeniesione do nowego budynku.
Naszą  wizytę w centrum rozpoczęliśmy od wykładu opisującego genezę powstania obozów koncentracyjnych nad rzeką Ems. Wszystko zaczęło się od pożaru Reichstagu w nocy z 22 na 23 lutego1933 r. Od tej pory zaczęły się prześladowania opozycji antyhitlerowskiej i około 40 tys. przeciwników reżimu zostało zesłanych do obozów koncentracyjnych (pierwszy z nich powstał w maju 1933 roku).
Nad rzeką Ems wzdłuż granicy z Holandią, zbudowano 15 obozów. Więźniowie zmuszani byli do wydobywania torfu. Pracowali także przy budowie kanałów i dróg. Specjalne do tego celu nie używano maszyn, by utrudnić wykonywaną przez więźniów pracę. Przez obozy przewinęło się 200 tys. jeńców.  Do momentu wyzwolenia ich przez wojska alianckie z powodu wycieńczenia i chorób zginęło około 35 tys. osób. Wśród nich najwięcej było Polaków i Rosjan. Najwięcej Polaków przebywało w obozie w Oberlangen (około 1700). Większość z nich po wyzwoleniu przez wojska kanadyjskie wcielono do polskiej dywizji pancernej gen. Maczka.
Wszystkie obozy zrównano z ziemią, wystawa zdjęć, na którą wybraliśmy się po wykładzie, jest dowodem warunków, w jakich żyli więzieni. Także tamtejszy  cmentarz poległych w obozach nad rzeką Ems. Gdyby nie ofiarność obozowiczów z Luksemburga i miejscowej ludności, miejsce to - podobnie jak obozy koncentracyjne - pokryłaby gruba warstwa zieleni. Realizując przesłanie „Nie zostaniecie zapomniani” ochotnicy i rząd Dolnej Saksonii odnowili osiem podobnych mogił w okolicy.
Poznawanie historii na „żywych” przykładach jest ciekawsze, a zdobyta wiedza pozostaje na dużej. Dlatego uważamy wizytę w Centrum Dokumentacyjno-Informacyjnym o Obozach nad rzeką Ems i cmentarzu poległych w obozach za bardzo cenne doświadczenie. 
Urszula Łukawska 
i Marek Dolatowski

ARTYKUŁ ARCHIWALNY GAZETA STARACHOWICKA NR.41 2001 r.